امام صادق علیه السلام از منظر بزرگان اهل سنت

بسم الله الرحمن الرحیم

شهادت مظلومانه ششمین حجت الهی حضرت امام جعفرصادق علیه السلام تسلیت باد

خوشتر آن باشد که سر دلبران

گفته آید در زبان دیگران

حضرت امام جعفرصادق علیه السلام از چنان جایگاه علمی ، اخلاقی ، عبادی ... والا برخور دار است که نه تنها شیعیان بلکه بسیاری از بزرگان اهل سنت ، مخصوصا روسای مذاهب چهارگانه اهل سنت ( که خودشان بلا واسطه( ابوحنیفه و مالک روسای مذهب حنفی و مالکی ) یا با واسطه ( احمد حنبل و محمد شافعی روسای مذهب حنبلی و شافعی ) از شاگردان و خوشه چینان خرمن علمی آن حضرت به شمار می روند)، به عظمت و بزرگی و مقام والای علمی ، اخلاقی ، عبادی ، اجتماعی ... آن حضرت اعتراف کرده اند ، به عنوان نمونه در این یاد داشت برخی از آن اعترافات و اظهار نظرهای بزرگان اهل سنت را ذکر می کنیم

1 ) جاحظ از علمای مشهور قرن سوم در باره ای امام صادق علیه السلام چنین می گوید : جعفربن محمد(علیهماالسلام) کسی بود که علم و فقهش عالم را فرا گرفته و گفته می شود که ابوحنیفه از شاگردان او بود و همچنین سفیان ثوری ، و تلمذ این دو نزد آن حضرت در عظمت علمی او کافی است . رسائل الجاحظ ، ص106 .

2 ) از ابوحنیفه رییس مذهب حنفی ها نقل شده است که گفت :« لولا السنتان لهلک النعمان (نعمان اسم ابو حنیفه بوده) ، اگر دو سال شاگردیم از محضرامام صادق(علیه السلام ) نبود هلاک شده بودم ». ریاض السالکین ، ج1 ، ص 72 . به نقل از : الکنی و الالقاب ، ج1، ص50 . همچنین از او نقل شده است که گفت :« کسی را فقیه تر از جعفربن محمد(علیهماالسلام) ندیدم ، مسلما او اعلم امت اسلامی است » . جامع المسانید، ج1 ، ص222 .

3 ) مالک بن انس پیشوای مذهب مالکی ها می گوید :

« در مدتی که به خانه ای جعفربن محمد(علیهماالسلام) رفت و آمد داشتم ، او را از سه حال خارج ندیدم ؛ یا نماز می خواند یا روزه بود و یا به قرائت قرآن اشتغال داشت و هرگز بدون وضو از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) نقل حدیث نمی فرمود و سخنی به گزاف نمی گفت . ایشان از آن دسته از علمای زاهدی بود که ترس از خدا سراسر وجودش را فرا گرفته بود . هرگز به خدمت او شرفیاب نشدم جز این که زیر اندازش را از زیر پای خود بر می داشت و زیر پای من می گذاشت ». عوالم العلوم ، ج20 ، ص 121 . همچنین او می گوید :« برتر از جعفربن محمد(علیهماالسلام) از جهت علم و عبادت و ورع ، چشمی ندیده ، گوشی نشنیده و بر قلب کسی خطور نکرده است ». عوالم العلوم ، ج20 ، ص6 .

4 ) حسن بن علی الوشاء می گفت :« در مسجد کوفه 900 نفر را دیدم که حدثنی جعفربن محمد می گفت (یعنی از آن حضرت مستقیما نقل حدیث می کرد. (الامام الصادق ، ص129 .) و شاگردان آن حضرت را بالغ بر چهار هزار نفر نقل کرده اند.

5 ) از عمر بن مقدام نقل شده است که گفت :« هنگامی که جعفربن محمد(علیهماالسلام) را می دیدم ، می فهمیدم که او از نسل پیامبران است [ از بس که دارای عظمت و جلال بود] ». تهذیب التهذیب ، ج2 ، ص 104. ریاض السالکین، ج1 ، ص 72 .

6 ) ابو زهره از علمای اهل سنت می گوید :« علمای اسلام با تمام ا ختلاف نظرها و تعدد مشربهای شان در فردی غیر از امام صادق علیه السلام و علم او ، اتفاق نظر ندارند». همچنین او می گوید :« دانش آن حضرت منحصر به حدیث و فقه اسلامی نبود ، بلکه علم نیز تدریس می کرد ». الامام الصادق(ع) ، ص66 .

7 ) شهرستانی نویسنده ای کتاب مشهور « الملل و النحل» در باره ای شخصیت علمی و اخلاقی آن حضرت می نویسد :« او در امور و مسایل دینی از دانشی بی پایان و در حکمت از ادبی کامل و نسبت به امور دنیا و زرق و برق های آن ، از زهد نیرومند برخوردار بود ». الملل و النحل ، ج1 ، ص 147 .

8 ) ابن خلکان در وفیات الاعیان می گوید: جعفربن محمد(علیهماالسلام) یکی از ائمه اثناعشر در مذهب امامیه است ، او از بزرگان اهل بیت (علیهم السلام) است و بخاطر صداقت و راستگویی ، ملقب به صادق شده و فضایل او مشهورتر از آن است که ذکرشود . وفیات الاعیان ، ج1 ، ص327 .

9 ) عبدالله بن اسعد یافعی یمانی یکی دیگر از علمای اهل سنت می گوید : جعفرصادق ( علیه السلام) دارای علم گسترده و حلم زیاد بود و برای او آن قدر فضایل و آثار است که قابل شمارش نیست . عوالم العلوم ، ج20 ، ص86 .

10 ) زرکلی در الاعلام می نویسد : ابو عبدالله ملقب به صادق ، ششمین امام دوازده گانه در نزد امامیه است و از بزرگان تابعین و دارای منزلت بلند در علم ودانش است که جماعت (زیادی) از او علم فراگیر گرفته از جمله آنها ابوحنیفه و مالک اند. او ملقب به صادق شد چراکه دروغی از او صادر نشده است . عوالم العلوم ، ج20 ، ص 86 . به نقل از: الاعلام زرکلی ، ج2 ، ص121 .

این بود مشت نمونه ای خروار از اعترافات بزرگان و علمای اهل سنت در باره ای عظمت شخصیت و مقام علمی امام صادق علیه السلام .

امام صادق نه تنها در علوم حدیث و فقه آگاهی کامل و تخصص جامع داشت ، بلکه در علوم مختلف عقلی و نقلی ، و در علوم اسلامی و انسانی تبحر فوق العاده داشت و شاگردان برجسته در رشته های مختلف تربیت نمود. یکی از دانش آموختگان برجسته ای دانشگاه آن حضرت ، جابر بن حیان دانشمند و ریاضیدان پر آوازه جهان است که علاوه بر کشف اسید سولفوریک، 500 رساله در زمینه ریاضیات تالیف کرده که تمامی آنها را تحت نظارت امام صادق (ع) تصنیف نموده است. ترجمه قصص الانبیاء جزایری ، ص787 .

صلوات الله و سلامه علیک یا جعفربن محمد ایهاالصادق یابن رسول الله صلی الله علیه وآله .