ارزیابی عملکرد بوم شناختی آبخیز سامیان در برابر آشفتگی های مختلف

تحقیق حاضر با بررسی عملکرد بومشناختی آبخیز سامیان در برابر آشفتگی های مختلف برنامه ریزی شد که می تواند در برنامه ریزی برای مدیریت و حفاظت پایدار موثر واقع شود. بدین منظور آبخیز سامیان با مساحت ۴۲۳۶ کیلومترمربع واقع در بخش مرکزی استان اردبیل به عنوان منطقه مطالعاتی و ۲۹ متغیر برای ارزیابی انواع آشفتگی ها انتخاب شد. سپس با استفاده از تحلیل مولفه های اصلی (PCA) نسبت به غربالگری متغیرها و با استفاده از رویکرد وزن برابر نسبت به وزندهی اقدام شد. در نهایت چهار نوع شاخص آشفتگی ترکیبی مبتنی بر کاربری اراضی (DI-G۱) (مساحت کشاورزی مساحت مرتع ، مجموع کشاورزی و مسکونی ، مساحت زراعت دیم ، مساحت زراعت آبی ، مساحت کاربری شهری ، بافر ۶۰۰ متری شهری ، بافر ۶۰۰ متری شهری ، کشاورزی ، NDVI، تراکم جاده)، جمعیت شناختی (DI-G۲) (تراکم جمعیت ، تراکم خانوار روستایی ، تراکم افراد شاغل ۱۰ ساله ، تعداد افراد شاغل در کشاورزی ، تراکم افراد شاغل در صنعت ، تراکم افراد شاغل در خدمات، تراکم مسکونی )، منابع آلودگی (DI-G۳) (رسوب ویژه، ضریب مکانی LQ در کشاورزی ، ضریب مکانی LQ در صنعت ، فاصله رودخانه ها از مناطق مسکونی ، تراکم عملیات معدنی ، تراکم مراکز صنعتی ، تراکم آلایندهها، فرسایش خاک) و هیدرولوژیکی (DI-G۴) (مساحت آبگیرها و تالابها، ذخیره سد، تراکم سد، شیب ) توسعه داده شد. نتایج نشان داد که از نظر کلی آبخیز سامیان بر اساس گروه اول تا چهارم به ترتیب دارای وضعیت متوسط (۴۷/۰)، متوسط (۵۴/۰)، کم (۴۰/۰) و متوسط (۴۲/۰) آشفتگی است . نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخص های آشفتگی مبتنی بر هر گرو، وجود ارتباط معنی دار بین شاخص های آشفتگی مبتنی بر گروه سوم و گروه چهارم (r=۰.۴۰۲; p-value=۰.۰۳۸) را نیز تایید نموده است .

کلیدواژه ها:

آشفتگی های محیطی ، تخریب ، شاخص های ترکیبی ، فعالیت های انسانی