گریز از آزادی (زنان زندگی و آزادی)

 زن ایرانی در راستای مطالبه حقوق و آزادی، شرایطی متفاوت از زنان در کشورهای دیگر دارد. او نه زن فرانسه است و نه زن عربستان (قبل از بن سلمان) . شاید مورد زن افغانستان امروز کمی با او مشابهت داشته باشد. اما دیر پایی تجربه مدرنیته و سکولاریته از یک سو و انتقال داوطبانه جامعه ایران از حاکمیت مدرن و سکولار به حاکمیت سنتی از طرف دیگر، سبب شده است که زنان ایران بتوانند بخش عمده ای از حقوق اجتماعی آن دوره را برای خودشان حفظ کنند .( مانند حق رای،حق شغل ها ، تحصیلات بدون محدودیت و پرداختن به ورزش قهرمانی و اکثر هنرها همچون نمایش و سینما و ...). پس از روی کار آمدن حاکمیت سنتی و مذهبی درست است که زن ایرانی به دلیل زن بودن مانند همه زنان جوامع دیگر با نابرابری تاریخی که در سیاست و اقتصاد به شکل پنهان و آشکار نمود یافته دست و پنجه نرم می کند اما اختصاصا مساله اصلیش محدودیت هایی است که نظام مبتنی بر فقه برایش قائل شده است. فقهی که به نظر می رسد در چند دهه اخیر توان قانون گذاری و اعمال قانون را داشته است. نظام فقهی که بر مالکیت مرد بر زن استوار است( امری بدیهی که ممکن است کمی ناخوشایند به نظر برسد) مجموعه ای از مزایا و محدودیت ها را برای زنان به همراه داشته است. همین دوگانه مزایا و محدودیت است که کنش زن ایرانی طبقه متوسط را مبهم کرده است. او خواستار حقوق و آزادی مدرن است، اما به راحتی نمی تواند از مزایای سنت بگذرد . او هم به لحاظ تمایل فردی و هم به دلیل مقتضیات اقتصادی می خواهد مهریه قابل توجه داشته باشد و هم حق انسانی طلاق. هم می خواهد نفقه(فراهم بودن مسکن، غذا و لباس) داشته باشد و هم آزادی اینکه به تشخیص خودش کجا برود، چی بپوشد و ... او حتی در مورد مفهوم غیرت مردانه هم تکلیفش با خودش مشخص نیست. غیرت وقتی خودش را به صورت خشونت و محدودیت نشان می دهد فریاد وامصبتا سر می دهد و وقتی به شکل تامین امنیت، سرویس و خدمت گرفتن خودش را نشان می دهد برایش خوشایند است. این بلاتکلیفی نه تنها او را از کنش فعال در دستیابی به جایگاه تصاحب شده جنس زن آنطور که مد نظر زن غربی و جنبش های جهانی فمینیستی است باز می دارد که او در رسیدن به حقوق فردی از جامعه عربستان که تا چند سال قبل در آن محدودیت های زنان به شکل باور نکردنی و طنز گونه بود نیز عقب تر ماند. ( زنان عربستان در عرض پنج سال از حق رانندگی شروع کرده، حق حضور در میادین ورزشی بین المللی ،حق رفتن به ورزشگاه و حق مسافرت بدون اجازه شوهر یا پدر و نیز حق اجباری نبودن حجاب روی عکس کارت ملی را به دست آوردند).

 زن ایرانی باید تا دختر است تکلیف آینده مالی و شغلش و سهمش از اقتصاد و دارایی خانواده پدری مشخص کند( صرف جهیزیه حتی اگر بسیار هم ارزشمند باشد تامین مالی نیست و ماهیت کالای مصرفی است). او باید تکلیفش را با دوگانه متضاد مهریه و حق طلاق مشخص کند. او باید موضوع مالکیت کسی که خرج زندگیش را می دهد مشخص کند. راه سخت و دشواری که نه تنها جمعیت زنان که همه افراد، چه مردان، چه قانون گذاران و چه سیاست مداران همه باید برایش تلاش کنند. راه سخت اما دست یافتنی. زیرا تاریخ بشر پر از مناسبات نادرستی بوده که در زمان خودشان کاملا طبیعی و غیر قابل تغییر به نظر می رسیدند. ولی امروز مایه تعجب هستند . مانند برده داری.