عدم وجود مشارکت های مردمی در تصمیم گیری های دولت ابراهیم رئیسی و عدم پاسخگویی به نیازها و خواسته های ملت ایران

عدم وجود مشارکت های مردمی در تصمیم گیری های دولت ابراهیم رئیسی و عدم پاسخگویی به نیازها و خواسته های ملت

نویسنده : دکتر نورالدین جعفری هزارانی

IR6364587064880288
Researcher ID 0009-0687-7755
Dr.n.jafary@gmail.com

چکیده
در این مقاله، به بررسی و انتقاد از عدم شفافیت و عدم وجود مشارکت مردمی در تصمیم گیری های دولت ابراهیم رئیسی و عدم پاسخگویی به نیازها و خواسته های ملت پرداخته شده است. با توجه به شواهد و مستندات موجود، نشان داده شده است که دولت رئیسی در راستای اهداف و منافع خود، اصول دموکراسی و حقوق شهروندی زیر پا گذاشته و مردم را از فرآیندهای تصمیم گیری محروم کرده است. همچنین مقایسه ای بین دوره رئیسی و دوره روحانی انجام شده و نشان داده شده است که چگونه دولت روحانی با وجود مشکلات و محدودیت هایی که داشت، سعی کرد تا حد امکان به صدای مردم گوش دهد و با آن ها تعامل داشته باشد. در نهایت، پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت فعلی ارائه شده است.

کلمات کلیدی: شفافیت، مشارکت مردمی، تصمیم گیری، دولت رئیسی، دولت روحانی

مقدمه
شفافیت و مشارکت مردمی از جمله اصول اساسی دموکراسی و حکمرانی خوب هستند که به تقویت حاکمیت قانون، افزایش مسئولیت پذیری، کاهش فساد، ارتقای کیفیت خدمات عمومی و افزایش رضایت مردم از دولت کمک می کنند. این اصول باعث می شوند که مردم به عنوان شهروندان فعال و مشارک در فرآیندهای تصمیم گیری دولت، نظارت و ارزیابی کنند و نیازها و خواسته های خود را به دولت منعکس کنند. بدین ترتیب، دولت نیز ملزم می شود که با شفافیت و پاسخگویی، عملکرد خود را به مردم گزارش دهد و با توجه به نظرات وانتقادات مردم، سیاست ها و برنامه های خود را بهبود بخشد.

اما متاسفانه، در دولت ابراهیم رئیسی که از سال 1400 به قدرت رسیده است، شاهد عدم شفافیت و مشارکت مردمی در تصمیم گیری های دولت و عدم پاسخگویی به نیازها و خواسته های ملت هستیم. این دولت با رویکرد تک نظری و تک حزبی، مردم را از فرآیندهای تصمیم گیری محروم کرده و به جای گوش دادن به صدای مردم، صدای خود را به مردم تحمیل کرده است. این دولت با سانسور و محدودیت های فرهنگی و اجتماعی، فضای انتقاد و بحث را بسته و با تهدید و بازداشت فعالان و روزنامه نگاران، حق آزادی بیان و اطلاعات را نقض کرده است. این دولت با عدم ارائه اطلاعات و شفافیت در مورد وضعیت مالی و اقتصادی کشور، مردم را در تاریکی گذاشته و با عدم اجرای قانون بودجه و تخصیص منابع به صورت خودسرانه، موجب افزایش تورم و بیکاری و کاهش قدرت خرید مردم شده است. این دولت با عدم تعامل سازنده با جهان و همسایگان و ادامه رویکرد تنش زا و مقاومتی در مذاکرات هسته ای، کشور را در وضعیت تحریم و ایزوله نگه داشته و باعث کاهش اعتبار و امنیت کشور شده است.

در این مقاله، قصد داریم با استفاده از شواهد و مستندات موجود، به بررسی و انتقاد از عدم شفافیت و مشارکت مردمی در تصمیم گیری های دولت رئیسی و عدم پاسخگویی به نیازها و خواسته های ملت بپردازیم. همچنین مقایسه ای بین دوره رئیسی و دوره روحانی انجام خواهیم داد و نشان خواهیم داد که چگونه دولت روحانی با وجود مشکلات و محدودیت هایی که داشت، سعی کرد تا حد امکان به صدای مردم گوش دهد و با آن ها تعامل داشته باشد. در نهایت، پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت فعلی ارائه خواهیم کرد.

بدنه اصلی
در این بخش، به بررسی و انتقاد از عدم شفافیت و مشارکت مردمی در تصمیم گیری های دولت رئیسی و عدم پاسخگویی به نیازها و خواسته های ملت می پردازیم. برای این منظور، از چند زیر بخش بشرح زیر استفاده می کنیم :

- عدم شفافیت و مشارکت مردمی در مواجهه با زلزله
یکی دیگر از نمونه های عدم شفافیت و مشارکت مردمی در دولت رئیسی، رویکرد آن در مواجهه با زلزله ای است که در دو سال اخیر رخ داد و باعث خسارات جانی و مالی فراوان شد. دولت رئیسی با عدم ارائه اطلاعات صحیح و کامل در مورد وضعیت زلزله و تعداد زخمیان و فوتی ها و خسارات وارده، مردم را در بی اطلاعی و ناامیدی گذاشته و باعث افزایش رنج و مشکلات مردم شده است. این دولت با عدم ارسال کمک های کافی و سریع به مناطق زلزله زده و عدم احیای زیرساخت های آسیب دیده، مردم را در معرض خطر قرار داده و باعث کاهش امنیت و آسایش مردم شده است. این دولت با عدم مشارکت مردمی و همکاری با سازمان های مردم نهاد و خیریه و رسانه ها، فضای همدلی و هم افزایی را از بین برده و باعث ایجاد تفرقه و تنش در جامعه شده است. این در حالی است که دولت روحانی با تلاش برای ارائه اطلاعات شفاف و به روز در مورد وضعیت زلزله، مردم را آگاه و آماده کرده و باعث افزایش همبستگی و انسجام در جامعه شده است. دولت روحانی با تلاش برای ارسال کمک های کافی و سریع به مناطق زلزله زده و احیای زیرساخت های آسیب دیده، مردم را در برابر خطر محافظت کرده و باعث افزایش امید و اعتماد مردم به دولت شده است. دولت روحانی با تلاش برای مشارکت مردمی و همکاری با سازمان های مردم نهاد و خیریه و رسانه ها، فضای همدلی و هم افزایی را ایجاد کرده و باعث افزایش همکاری و مسئولیت پذیری در جامعه می شده است.

- عدم شفافیت و مشارکت مردمی در مواجهه با بحران آب
یکی دیگر از نمونه های عدم شفافیت و مشارکت مردمی در دولت رئیسی، رویکرد آن در مواجهه با بحران آب است که یکی از مهمترین چالش های کشور در سال های اخیر است. دولت رئیسی با عدم ارائه اطلاعات صحیح و کامل در مورد وضعیت منابع آبی و مصرف آب و تخلفات آبی، مردم را در بی خبری و بی توجهی گذاشته و باعث افزایش تلفات و ضایعات آب شده است. این دولت با عدم اجرای طرح های مدیریت و بهینه سازی آب و عدم حمایت از کشاورزان و صنعتگران، مردم را در معرض کمبود و کیفیت پایین آب قرار داده و باعث کاهش تولید و درآمد مردم شده است. این دولت با عدم مشارکت مردمی و همکاری با موسسات و سازمان های مربوطه، فضای هم فکری و هم اقدامی را از دست داده و باعث ایجاد اختلاف و انحصار در مدیریت آب شده است. این در حالی است که دولت روحانی با تلاش برای ارائه اطلاعات شفاف و به روز در مورد وضعیت منابع آبی و مصرف آب و تخلفات آبی، مردم را آگاه و متوجه کرده و باعث افزایش آگاهی و رفتار مصرف کننده مردم شده است. دولت روحانی با تلاش برای اجرای طرح های مدیریت و بهینه سازی آب و حمایت از کشاورزان و صنعتگران، مردم را در برابر کمبود و کیفیت پایین آب محافظت کرده و باعث افزایش تولید و درآمد مردم شده است. دولت روحانی با تلاش برای مشارکت مردمی و همکاری با موسسات و سازمان های مربوطه، فضای هم فکری و همکاری را ایجاد کرده و باعث افزایش هماهنگی و تعامل در مدیریت آب می شده است.
- مشارکت مردمی در انتخابات
یکی از نشانه های مشارکت مردمی در حکمرانی، مشارکت آن ها در انتخابات است. انتخابات یک فرصت برای مردم است که با رای دادن به نمایندگان خود، نظرات و خواسته های خود را به دولت منعکس کنند و از حقوق شهروندی خود استفاده کنند. اما متاسفانه، در دوره رئیسی، شاهد کاهش شدید مشارکت مردمی در انتخابات هستیم. انتخابات ریاست جمهوری سال 2024 که منجر به قدرت رسیدن رئیسی شد، دارای کمترین حضور مردمی در تاریخ جمهوری اسلامی بود. بر اساس آمار رسمی، تنها 28.9 درصد از مردم در این انتخابات شرکت کردند که نشان دهنده بی اعتمادی و بی تفاوتی مردم به دولت و نظام است. علت این کاهش مشارکت مردمی در انتخابات، عدم شفافیت و عدالت در فرآیند انتخاباتی بود. شورای نگهبان با رد صلاحیت بیش از 600 نفر از نامزدهای انتخابات، از جمله برخی از اصلاح طلبان و مستقلین، فضای رقابتی و گزینه های متنوع را از مردم گرفت و تنها چند نفر از جناح محافظه کار و نظامی را به عنوان نامزد معرفی کرد و همان ها غیر از دونفر رقیب اصلی همانطور که پیش بینی میشد بنفع ابراهیم رئیسی کنار رفتند و در دولت رئیسی پست های مهمی به آنها بعنوان جایزه خود فروشی واگذار شد.
این کار باعث شد که مردم احساس کنند که رای آن ها تاثیری ندارد و از شرکت در انتخابات خودداری کنند. این در حالی است که در دوره روحانی، شاهد افزایش مشارکت مردمی در انتخابات بودیم. انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 که منجر به انتخاب مجدد روحانی شد، دارای بیشترین حضور مردمی در تاریخ جمهوری اسلامی بود. بر اساس آمار رسمی، 73.3 درصد از مردم در این انتخابات شرکت کردند که نشان دهنده اعتماد و تفاوت مردم به دولت و نظام است. علت این افزایش مشارکت مردمی در انتخابات، شفافیت و عدالت در فرآیند انتخاباتی بود. شورای نگهبان با تایید صلاحیت بیش از 1600 نفر از نامزدهای انتخابات، از جمله برخی از اصلاح طلبان و مستقلین، فضای رقابتی و گزینه های متنوع را به مردم داد و از حق انتخاب آن ها احترام گذاشت. این کار باعث شد که مردم احساس کنند که رای آن ها تاثیری دارد و با اشتیاق در انتخابات شرکت کنند.

- مشارکت مردمی در تدوین برنامه ها و سیاست ها
یکی دیگر از نشانه های مشارکت مردمی در حکمرانی، مشارکت آن ها در تدوین برنامه ها و سیاست های دولت است. این مشارکت باعث می شود که برنامه ها و سیاست های دولت با نیازها و خواسته های مردم هم خوانی داشته باشند و از پذیرش و پشتیبانی مردم برخوردار باشند. اما متاسفانه، در دوره رئیسی، شاهد عدم مشارکت مردمی در تدوین برنامه ها و سیاست های دولت هستیم. دولت رئیسی با رویکرد تک نظری و تک حزبی، برنامه ها و سیاست های خود را بدون در نظر گرفتن نظرات و خواسته های مردم و با توجه به منافع و اهداف خود تدوین کرده است. این دولت هیچ گونه فرآیند مشارکتی و مشاوره ای برای دریافت... 

مقاله کامل را از پایگاه علمی جهاد دانشگاهی، سیویلیکا، علم نت و سایر سایت های علمی معتبر دانلود کنید