مطالعه تطبیقی کاخ های عالی قاپو، چهلستون و هشت بهشت با تکیه بر نوع تزئینات و نقش مایه

کاخ های عالی قاپو، چهلستون و هشت بهشت که در دوره صفویه در اصفهان بنا شدند، با ویژگی ها و کاربری های خاص خود، نماینده بخشی از جایگاه هنری آن دوران به شمار می آیند. عالی قاپو و چهلستون، در دوران پادشاهی شاه عباس اول ساخته شدند و در سالهای بعد، الحاقات و مرمت هایی در آنها صورت گرفت و کاخ هشت بهشت در زمان سلطنت شاه سلیمان ساخته شد. یکی از تزئینات به کار رفته در این سه کاخ، نقاشی است که شامل نقش مایه های متفاوت و زیبای اسلیمی و ختایی و پرده هایی بیانگر وقایع تاریخی و داستانی است. از آنجایی که تکمیل تزئینات این سه کاخ، در زمان حکومت سه تن از سلاطین صفوی صورت گرفته است و افزایش ارتباط با اروپاییان در این دوران، علاوه بر سیاست خارجی، موجب تاثیراتی بر فضای هنری ایران از لحاظ موضوعی و رنگ های مورد استفاده گردید، این پرسش مطرح می شود که وجوه تشابه و تفاوت بین تزئینات این کاخ ها که در زمان یک سلسله، اما با سلیقه های پادشاهان متفاوت صورت پذیرفته، چیست و آیا در اجرای تزئینات کاخ در این دوران از الگوی واحدی پیروی می شده است؛ از این رو به ویژگی های تزئینات این سه کاخ و روش های تزئین و نقش مایه های مورد استفاده در آنها به روش بنیادی می پردازیم. هدف از نگارش این مقاله، دستیابی به روندی در شیوه تزئینات کاخ ها در دوره صفوی و رنگ ها و نقش مایه های مورد استفاده توسط هنرمندان با توجه به فضای هنری و سیاسی آن دوره تاریخی است. یافتن نقشمایه هایی یکسان در تزئینات سه بنای مزبور و تشابه در اجرای تزئینات و تفاوت هایی که تحولات هنری در گذر زمان را بیان می کنند، نتایج به دست آمده از این جستار است