تاثیر متغیرهای آب و هوایی بر تخصیص زمین بین گروه های گیاهان سالانه زراعی ایران: کاربرد مدل لاجیت چندگانهکسری فضایی

این پژوهش با هدف بررسی نقش عوامل آب و هوایی در تخصیص زمین بین انواع گیاهان سالانه زراعی غلات، حبوبات، سبزیها، صنعتی، جالیزی و علوفهای در سطح شهرستانهای ایران انجام شد. برای این منظور از اطلاعات زراعی سالهای 1391-92 و اطلاعات هواشناسی سال 1391 استفاده شد. برای برآورد مدل لاجیت چندگانه کسری فضایی اطلاعات زراعی و هواشناسی بر اطلاعات جغرافیایی شهرستانها منطبق و با توجه به داده های موجود 336 شهرستان مورد بررسی قرار گرفت. بنابر نتایج به دست آمده، سهم سطح زیرکشت گیاهان صنعتی در شهرستانها با یکدیگر همبستگی فضایی مثبت داشته و افزایش سهم زمین تخصیص یافته به گیاهان صنعتی در یک شهرستان افزایش تخصیص زمین به گیاهان صنعتی در شهرستانهای مجاور را به دنبال دارد. با توجه به اثرهای نهایی محاسبه شده، افزایش یک درجهای میانگین دما سهم سطح زیر کشت غلات، سبزیها و گیاهان جالیزی را به ترتیب به میزان 1، 0/1 و 0/2 درصد افزایش و سهم سطح زیر کشت حبوبات را به میزان 0/3 درصد کاهش داده و افزایش بارش سالانه به میزان یک میلیمتر، سهم سطح زیر کشت سبزیها را به میزان 0/008 درصد کاهش میدهد. به این ترتیب ادامه روند تغییرپذیریهای آب و هوایی و به ویژه افزایش دما، افزایش سهم سطح زیر کشت غلات، سبزیها و گیاهان جالیزی و کاهش سهم سطح زیر کشت حبوبات در سالهای آتی را به دنبال خواهد داشت. از این رو توصیه میشود به منظور تامین بخشی از نیازهای غذایی جمعیت آینده کشور، راهکارهای تطبیقی برای تولید حبوبات بیش از دیگر انواع گیاهان سالانه زراعی مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تخصیص زمین ، تغییرپذیری های آب و هوا ، گیاهان سالانه زراعی ، مدل لاجیت چندگانه کسری فضایی