تحلیل مفهومی بر نقش مایه شیر و خورشید در تکایای مازندران

وجود نقش مایه های متعدد، در تکوین هویت ملی و قومی نقش بسزایی داشته است که نمونه های آن را در معماری تکایای مازندران که یکیاز شاخصه های هویت فرهنگی سرزمین ما محسوب می شوند مشاهده می کنیم. بررسی مجموعه تصاویر تکایا با مضامین مذهبی نشان می دهد کهآثار پدید آمده بر چهار موضوع کلی استوار است : نقش های مربوط به زندگی پیامبران، امامان و قصص قرآنی، نقوش مذهبی با مضامین خیر وشر، واقعه عاشورا و استفاده از برخی نقوش نمادین مثل شیر و خورشید و طاووس . در این مقاله سعی بر آن است تا با روش تحلیلی _ توصیفی واستفاده از منابع کتابخانه ای و مشاهدات میدانی، به بررسی مفهوم نقش مایه شیر و خورشید در قبل از اسلام و بعد از اسلام در تکایا مازندرانکه علاوه بر بیان نمادین دارای جنبه واقع گرایانه نیز می باشد،بپردازیم . بررسی ها نشان میدهد که این نقش ها، منطبق با نیازها، باورها و اعتقاداتمردمی، و به دور از هرگونه تکلف ترسیم گردید . از این رو بیشتر ترکیب بندی ها ساده و با دریافت حسی و ذوقی، با خطوط روان، بدون رعایتتناسب واقعی و خارج از حوزه نظام رسمی هنراموزی شکل گرفته است . نقش شیر در گذر زمان، مفاهیم متعددی مثل نگهبانی، محافظت، قدرتو گرما را تداعی می کرده است اما پس از اسلام با نقش مایه خورشید پیوند خورده و به خلق مفهوم جدیدتری نایل آمده است . که این مفهومجدید درونمایه مذهبی داشته است و با هدف تجلی نور معنوی پیامبر اکرم (ص) و انعکاس شجاعت حضرت علی (ع) در برخی از تکایا رایجبوده است.

کلیدواژه ها:

نقش مایه ، شیر و خورشید ، تکایا ، تکایای مازندران