تأثیر کاربری اراضی بر اجزای آلی خاک (مطالعه موردی: منطقه مرند)

پوشش گیاهی بعنوان یکی از فاکتورهای خاکساختی موثر درتشکیل و تکامل خاک و می‌تواند ویژگی‌های خاکرخ راتحت تأثیر قراردهد. هم‌چنین پوشش گیاهی می‌تواند بر ویژگی‌‌های میکرومورفولوژیک خاک تأثیرگذار باشد و نمودهای خاک ساحتی زیادی وجود دارند که می‌توانند در اثر فعالیت ریشه کاربری‌های مختلف در اطراف آن‌ها بوجود آیند. هدف از این تحقیق بررسی تأثیر پوشش گیاهی بر روی ویژگی‌های میکرومورفولوژیک خاک می‌باشد که برایاین منظور با استفاده از نقشه‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی در شهرستان مرند 4 خاکرخ با کاربری‌های گندم، مرتع، یونجه و آفتابگردان انتخاب گردید. منطقه مورد مطالعه با رژیم رطوبتی و رژیم حرارتی مزیک و در ارتفاع 1400 متری از سطح آزاد دریا دارای خاک‌های اینسپتی‌سول و آلفی‌سول با زیر رده‌های زرپت و زرالف می‌باشند. هم‌چنین این زیر رده‌ها به گروههایبزرگ هاپلوزرپت و هاپلوزرالف و زیرگروه‌های بزرگ فلونتیک هاپلوزپت و کلسیک هاپلوزرالف رده‌بندی می‌شوند. مشاهدات مزرعه‌ای، آزمایشات فیزیکی و شیمیایی و میکرومورفولوژیک نشان داد که کاربری‌های مختلف از نظر خواص میکرومورفولوژیک متفاوت هستند. در کاربری مرتع به دلیل این‌که پوشش اهکی در این خاک‌رخ‌ها مشاهده نشد ولی در خاکرخ مرتع پوشش‌ها و پرشدگی‌های آهکی از نمودهای خاک‌ساختی غالب به شمار می‌روند. هم‌چنین حضور افق آرجلیک و حضور پوشش‌های ضخیم در اطراف ذرات، خاکرخ‌های زراعی احتمالاً به دلیل انتقال رس توسط اب آبیاری می‌باشد که بصورت پوشش های ضخیم در اطراف ذرات، خاک‌دانه‌ها و منافذ تجمع حاصل کرده است. نقش پوشش گیاهی در انحلال آهک ژئوژنیک و انتقال و رسوب مجدد آن بارز است. تحقیق حاضر نشان می‌دهد که کاربری مرتع بهتر توانسته این نقش را ایفا کند ونودل های آهن و منگنز در لایههای فوقانی برخی از خاک‌رخ‌های تحت آبیاری دیده می‌شود. این نودل‌ها در لایه‌هایزیرین نیز به میزان جزئی قابل مشاهده است که می‌تواند ناشی از سطح آب زیرزمینی بالا ونفوذ اب رودخانه‌های اطراف باشد.

کلیدواژه ها:

میکرومورفولوژیک ، نمودهای خاکساختی ، رژیم رطوبتی زریک ، رژیم حرارتی مزیک