بررسی ارزشها و ضد ارزشها در خمسه نظامی گنجوی

متون ادبی ما، سرشار از نکات اخلاقی فراوانی است که در لابه لای داستانهای کهن پنهان شده است . خمسه نظامی یکی از این آثار کلاسیک است که با وجود داستانهای زیبا و جذاب، نکات اخلاقی و ادبی فراوانی را به عنوان ارزش در خود جای داده است و ضمن بیان ویژگی های هر یک از آنها، مخاطب را به داشتن اخلاق نیکو، ترغیب می کند. در این میان، خدامحوری ، دین محوری ، راستگویی ، بردباری ، تواضع و.. جلوه بیشتری دارند. همچنین وی در بخش دیگری از سخنان خود، ضمن برشمردن اخلاقهای نکوهیده، مخاطبان را از پیروی آنها بر حذر می دارد و با بیان معایب اجتماعی آنها، تمثیل های زیبایی را ارائه می دهد تا شنونده بهتر به معایب آنها پی ببرد. در این میان، حسد، منت دونان بردن، شکم پرستی و مال اندوزی ، نمود بارزتری یافته اند که از آنها به عنوان ضد ارزش می توان نام برد. این پژوهش ، با روش تحلیلی صورت گرفته است . بدین گونه که ابتدا مبانی ارزشها و ضد ارزشها را از کتب اخلاق استخراج کرده، سپس ضمن بر شمردن هر یک از آنها به کمک شواهد مثال از خمسه نظامی ، به شرح و تفسیر آنان پرداخته شده تا نکات اخلاقی و ضد اخلاقی را به عنوان ارزش و ضد ارزش از آثار مذکور استخراج نموده و آنها را برای مخاطبین تفسیر و تحلیل نماییم .

کلیدواژه ها:

نظامی گنجوی ، خمسه ، ارزشها ، ضد ارزشها.