ارزیابی اثر ساپونین خارخاسک بر فاکتورهای TLR۴ ، TNF-α ، Nrf۲ و میزان بیان گیرنده ی FXR در کلستاز کبدی القاء شده با مدل انسداد مجرای صفراوی در موش های صحرایی نر نژاد ویستار

در میان فعالیت هایی که کبد انجام می دهد، تولید صفرا یکی از اساسی ترین عملکردهای این ارگان می باشد. نقص در جریان صفراوی باعث ایجاد یک اختلال بالینی بنام کلستاز می شود. اعتقاد بر این است که طیف گسترده ای از عوامل از جمله اختلال در عملکرد ناقل ها، استرس اکسیداتیو، آسیب التهابی، اختلال در سیستم ایمنی بدن و غیره می تواند باعث بروز کلستاز گردد. اختلال در جریان صفرا می تواند سبب بروز آسیب شدید کبدی شده و منجر به بروز فیبروز کبدی شود. بررسی مسیر های سیگنالی دخیل در این بیماری همچون مسیر TLR۴ (یک واسطه التهابی در پاسخ ایمنی ذاتی به التهاب)، TNF-α (یک سیتوکین التهابی که در القا استرس اکسیداتیو و آپوپتوز نقش دارد)، Nrf۲ (یک فاکتور با خاصیت آنتی اکسیدانی) و FXR (یک فاکتور محافظتی در برابر کلستاز) حائز اهمیت است. ساپونین موجود در گیاه خارخاسک، پلی ساکاریدی است که با خاصیت محافظت کبدی و ضد التهابی، می تواند آسیب کبدی را کاهش دهد که این اثرات محافظتی بواسطه تاثیرات آنتی اکسیدانی و مهار آپوپتوز ایجاد می شوند. در این مطالعه تعداد ۳۹ سر موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار به شرح ذیل گروه بندی شدند؛ گروه کنترل، Sham، گروه مدل انسداد صفراوی (BDL)، گروه درمان ساپونین دوز ۲۰۰، ۴۰۰ و گروه کنترل ساپونین دوز ۲۰۰ و ۴۰۰. پس از طی مراحل جراحی و تیمار، به منظور اندازه گیری میزان بیان FXR از روش Real-time PCR و برای تعیین کمی میزان TLR۴، TNF-α و Nrf۲ از روش وسترن بلات استفاده شد. بر اساس نتایج مطالعه حاضر، BDL سبب القاء فاکتورهای آسیب کبد کلستاتیک از جمله نکروز، التهاب و رسوب کلاژن و هایپرپلازی مجاری صفراوی گردید. درحالیکه تیمار موش های صحرایی BDL با ساپونین سبب بهبود آسیب در یک الگوی وابسته به غلظت گردید. لذا با بررسی فاکتورهای استرس اکسیداتیو و التهابی مشخص شد که ساپونین خارخاسک می تواند اثر محافظت کبدی بر روی کلستاز ناشی از انسداد مجرای صفراوی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

ساپونین ، کبد ، کلستاز ، التهاب ، استرس اکسیداتیو ، انسداد مجرای صفراوی