تحلیل رابطه تغییرات زمانی دمای سطح زمین با الگوی فضایی تغییرات کاربری اراضی در راستای پایداری محیطی (مطالعه موردی: شهر کاشان)

جهان امروزه جریان بی‎سابقه‎ای از شهری شدن را تجربه می‎نماید. رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی موجب تغییرات کاربری اراضی در نواحی شهری شده است. یکی از پیامدهای این تغییرات، افزایش دمای سطح زمین در نواحی شهری و شکل گیری جزیره گرمایی می‎باشد هدف اصلی از این تحقیق پایش دمای سطح زمین و رابطه ای آن با پوشش اراضی می باشد. به همین منظور ابتدا تصاویر ماهواره لندست ۸ و ۷، اخذ شد. سپس با استفاده از روش طبقه‎بندی نظارت شده - الگوریتم حداکثر احتمال، نقشه پوشش اراضی به سه طبقه اراضی انسان ساخت، بایر و پوشش گیاهی طبقه‎بندی گردید و درنهایت به منظور پایش دمای سطح زمین، نقشه دمای سطحی شهر کاشان با استفاده از الگوریتم تک کاناله استخراج گردید. تحلیل پوشش اراضی نشان داد که اراضی انسان‎ساخت طی سال‎های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۰ با رشد ۰۵/۲۱ درصدی، روند افزایشی داشته است و اراضی بایر و اراضی دارای پوشش گیاهی (به ترتیب با ۱۷/۱۱ درصد و ۸۸/۹ درصد) روند کاهشی داشته است. حداقل دمای سطح زمین در سال های ۱۳۸۵ و ۱۴۰۰ به ترتیب از۸۷/۳۴سانتی‎گراد به ۳۳/۴۲ درجه سانتی‎گراد رسیده است. همچنین در این مدت، حداکثر دما از۶۳/۵۹ درجه سانتی‎گراد به ۷۰/۶۰ درجه سانتی‎گراد افزایش یافته است. پوشش‎های گیاهی در سال‎های موردمطالعه کمترین دمای سطحی را به خود اختصاص داده‎اند. شهر کاشان باتوجه به ماهیت اقلیمی و مکانی خود، همچون دیگر مناطق خشک و نیمه خشک ایران، دارای دمای سطحی کمتری نسبت به محیط اطراف خود می‎باشد، این پدیده با عنوان جزایر خنک شهری شناخته می‎شود. تحلیل خودهمبستگی فضایی موران در سطح اطمینان ۹۹ درصد نشان داد که داده‎های دمای سطحی شهر کاشان به شکل خوشه‎ای توزیع شده‎اند. بر اساس شاخص Gi*، در تمامی سال‎های موردمطالعه، دمای حداکثر متعلق به زمین‎های بایر بوده است.

کلیدواژه ها:

پوشش اراضی ، دمای سطح زمین ، گسترش افقی و عمودی شهر ، خودهمبستگی فضایی ، شهر کاشان