پایش تغییرات کاربری اراضی و دبی رودخانه به منظور مدیریت پایدار در حوزه سد استقلال میناب

برنامه ریزی استفاده از زمین و مدیریت پایدار منابع طبیعی مستلزم آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و اثرات ثانویه آن بر رژیم هیدرولوژیکی می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات کاربری اراضی و دبی رودخانه با استفاده از داده های رقومی لندست ۸ و IRS در حدفاصل دو ایستگاه هیدرومتری پل آب نمای رودان تا برنطین است. ابتدا تصحیح هندسی و اتمسفری تصاویر، در نرم افزار ENVI ۵.۳ انجام و سپس طبقه بندی کاربری های اراضی برای سال­های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۸ صورت گرفت و ماتریس انتقال کاربری اراضی تهیه شد. برای بررسی روند تغییرات دبی ۱۹ ساله (۲۰۱۸-۲۰۰۰) دو ایستگاه پل آب نمای رودان تا برنطین از آزمون من-کندال استفاده گردید که نتایج آن در سطح ۹۵ درصد معنی­دار بوده است. برای فصول بهار ۰/۰۰۱ و تابستان ۰/۰۲۱، روند منفی معنی دار بود؛ درحالی که برای فصول پاییز ۰/۸۸، زمستان ۰/۵۶۱ و هم چنین سالانه ۰/۰۷۲ روند منفی معنی دار مشاهده نشد. طبق نتایج، تغییر رژیم هیدرولوژیکی و شیب منفی دبی ماهانه، فصلی و سالانه ایستگاه بالادست (آب نما- رودان) منجر به تغییر کاربری اراضی پایین­دست گردیده که بیش ترین تغییر کاربری اراضی مربوط به اراضی ترکیب کشاورزی- باغی و اراضی باغی می باشد. اراضی ترکیب کشاورزی- باغی از ۱۲۳/۲۵ کیلومترمربع به ۱۱۶/۱۸ کیلومترمربع کاهش یافته است؛ درحالی که مساحت اراضی باغی از ۴/۶۵ کیلومترمربع به ۱۴/۷۲ کیلومترمربع افزایش داشته است. علاوه بر آن تغییر کاربری اراضی منجر به تغییر رژیم هیدرولوژیکی و تندتر شدن شیب منفی دبی ماهانه، فصلی و سالانه ایستگاه پایین­دست (برنطین- رودان) نسبت به ایستگاه بالادست (آب نما- رودان) شده است.

کلیدواژه ها:

Hydrological regime ، IRS satellite ، Kappa coefficient ، Mann-Kendall test ، Remote Sensing