شناسایی ابزارهای مدیریت ریسک در مزارع پرورش ماهی قزل آلا و تاثیر آن بر کارایی فنی مزارع در شهرستان ماهنشان

زمینه مطالعاتی: عدم قطعیت و ریسک در زیر بخش آبزی پروری همانند سایر زیر بخش های کشاورزی به خاطر شرایط نامساعد آب و هوایی، شیوع بیماری ها و نوسانات قیمت شکل می گیرد. طبیعتا به واسطه وجود عوامل غیرقابل کنترل و ریسک انتظار می رود کارایی واحدهای تولیدی نیز تنزل پیدا کند. هدف: هدف از این مطالعه شناسایی ابزارهای مدیریت ریسک بکارگرفته شده در مزارع پرورش ماهی قزل آلا و اثر این ابزارها بر کارایی فنی مزارع در شهرستان ماهنشان می-باشد. روش کار: در این مطالعه، ابزارهای مدیریت ریسک در مزارع پرورش ماهی در قالب دو دسته؛ راهبرد مدیریت ریسک درون مزرعه ایی و برون مزرعه ایی مورد تحلیل قرار گرفت و تابع ناکارایی فنی مزارع نیز از طریق تابع تولید مرزی تصادفی برآورد شد. داده های مورد نیاز به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی متناسب در سال ۱۳۹۹ به دست آمد. نتایج: نتایج نشان داد که پرورش دهندگان از بین راهبردهای مدیریت ریسک درون مزرعه ایی، بیشتر ابزار انتخاب تکنولوژی با ریسک کمتر و از بین راهبردهای مدیریت ریسک برون مزرعه ایی، بیشتر ابزار تامین مالی را مورد استفاده قرار می دهند. نتایج برآورد تابع ناکارایی فنی نشان داد که افزایش سن، تعداد دوره های آموزشی و پرورش ماهی به-عنوان شغل اصلی، کارایی فنی مزارع را افزایش داده و با افزایش تعداد استخرها، کارایی فنی کاهش می یابد. همچنین ملاحظه شد که ابزار مدیریت ریسک انتخاب تکنولوژی با ریسک کمتر اثر منفی و ابزارهای انعطاف پذیری و استفاده از قراردادهای بازاریابی اثر مثبتی بر کارایی فنی پرورش دهندگان دارند و به موازات افزایش استفاده از این ابزارها، کارایی فنی مزارع نیز افزایش می یابد. یافته های تحقیق موید آن است که حدود ۵۰ درصد از مزارع دارای کارایی بیش از ۹۰ درصد بوده و مزارع با مساحت استخر ۱۵۰۰-۱۰۰۰ مترمربع با ۸۹ درصد کارایی، دارای بیشترین میزان کارایی فنی می باشند. نتیجه گیری نهایی: نتایج موید آن است که پروش دهندگان ماهی بیشتر از ابزارهای کاهش ریسک در مزارع خود استفاده می کنند تا از روش های انتقال ریسک به سایرین و این امر نیز باعث کاهش کارایی فنی آنها می شود. لذا توصیه می شود با توجه به پیشرفت فناوری های تولیدی جدید، بسترهای لازم برای بهره مندی از این فناوری ها که ممکن است با ریسک بالایی همراه باشد، فراهم شود.

کلیدواژه ها:

ابزارهای مدیریت ریسک ، پرورش ماهی قزل آلا ، شهرستان ماهنشان ، کارایی فنی