ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد در جمعیت لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی ارقام زاگرس و نورستار

گندم مهمترین گیاه زراعی کشور می­باشدکه خود کفایی در آن یکی از سیاست­های کلی بخش اقتصادی و تامین امنیت غذایی کشور است. با وجود تلاش­های انجام شده میانگین عملکرد گندم در کشور با میانگین جهانی آن فاصله دارد. در این راستا، به­منظور شناسایی لاین­های گندم پرمحصول با خصوصیات مطلوب و تعیین صفات مناسب به­عنوان شاخص انتخاب، ۱۸۰ لاین اینبرد نوترکیب گندم نان حاصل از تلاقی ارقام نورستار (پاییزی) و زاگرس (بهاری) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با دو تکرار ارزیابی شدند. در طی آزمایش، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، طول سنبله، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته و زمستان گذرانی ارزیابی شدند. تجریه واریانس داده­ها نشان داد که از نظر کلیه صفات مورد بررسی به غیر از زنده­مانی زمستانی بین لاین­ها تفاوت معنی­دار وجود داشت و در جمعیت برای صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، ارتفاع بوته و طول سنبله تفکیک متجاوز مشاهده شد. براساس تجزیه علیت، صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در متربع مربع با اثر مستقیم مثبت روی عملکرد دانه، حدود ۲/۹۳ درصد تغییرات این صفت را تبیین کردند. با توجه به وراثت پذیری بالای این صفات نسبت به عملکرد دانه می­توان از آنها به­عنوان شاخص­های گزینشی در انتخاب لاین­های پرمحصول استفاده کرد. براساس عملکرد دانه در مترمربع، ۱۴ لاین نسبت به والد نورستار (والد پرمحصول) برتر بودند که با توجه به خصوصیات مطلوب این لاین­ها می­توان از آن­ها در آزمایش­های ناحیه­ای جهت انتخاب ژنوتیپ­های پرمحصول استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

تجزیه علیت ، عملکرد دانه ، گندم نان ، لاین اینبرد نوترکیب