ارزیابی کیفیت ترجمه قرآن کریم براساس راهبرد «جبران» وینی و داربلنه؛ موردپژوهی ترجمه مکارم شیرازی، الهی قمشه ای و صادقی تهرانی از سوره یوسف

انتقال صحیح پیام به مخاطب در متون حساس دینی، ضرورت ویژه­ای دارد. مقاله حاضر کوشیده­است با توجه به اهمیت این امر و نیز ضرورت پرهیز ترجمه از اظهارنظرهای شخصی، به ارزیابی ترجمه قرآن بپردازد. به عبارت دیگر هدف پژوهش، ارزیابی شیوه انتقال پیام در قرآن با نظر به پیامدهای آن می­باشد. الگوی نظری این پژوهش، راهبرد «جبران» است که وینی و داربلنه از آن به عنوان راهبرد انتقال پیام یادمی­کنند و تاکنون به طور مجزا در ارزیابی ترجمه­ها مورد استفاده قرار­نگرفته­است. جبران تلاش برای انتقال پیامی است که درک آن برای خواننده دشوار است و با بازآفرینی، افت تاثیر متن مبدا را در مخاطب مقصد کاهش­می­دهد. به این معنا که مترجم با افزودن عناصری، به جبران آن چه در جایی از متن ترجمه کاهش­یافته­است، می­پردازد. داده­های پژوهش حاضر را آیاتی از سوره یوسف با ترجمه مکارم، قمشه­ای و صادقی شکل­می­دهد. روش پژوهش نیز توصیفی-تحلیلی است به این صورت که پس از ذکر نمونه­هایی از سوره موردنظر و توصیف نوع جبران صورت­گرفته در آن­ها (الزامی یا اختیاری)، کارآمدی استفاده از این راهبرد و پیامدهای اعمال آن تحلیل و ارزیابی خواهدشد. در پایان پژوهش پس از بررسی نمونه­ها مشخص­شد که جبران انجام­شده توسط مترجمان، بیش از آن که الزامی باشد، اختیاری بوده­است. در خصوص کارآمدی جبران­ها باید گفت که بیشتر جبران­های الزامی صورت­گرفته، کارآمد بوده اما به طور تقریبی نیمی از جبران­های اختیاری کارآمدی مطلوبی نداشته­است. همچنین بسامد بالای جبران­های اختیاری، نشانگر آن است که مترجمان در متن ترجمه تصرف­داشته­اند و اعمال نظر آنان خصوصا قمشه­ای، کاملا در ترجمه مشهود است.

کلیدواژه ها:

Evaluating the Quality of Quran Translation ، Compensation Strategy ، Vinay and Darbelnet ، Surah Yusuf ، Translation by Makarem Shirazi ، Elahi Qomsheai and Sadeghi Tehrani ، ارزیابی کیفیت ترجمه قرآن ، راهبرد جبران ، وینی و داربلنه ، سوره یوسف ، ترجمه مکارم شیرازی ، الهی قمشه-ای و صادقی تهرانی