اثر برخی قارچ های میکوریزی دارسانه ای روی رشد گیاه و کنترل زیستی بیماری برق زدگی در دو رقم نخود

چکیده مقدمه: بیماری برق زدگی نخود با عامل قارچی Ascochyta rabiei در بیشتر مناطق دنیا نقش مهمی در کاهش عملکرد و کیفیت دانه نخود دارد. این تحقیق با هدف بررسی قابلیت برخی قارچ های میکوریزی دارسانه ای (arbuscular mycorrhizal fungi, AMF) در مهار زیستی این بیمارگر وبهبود صفات رشدی در دو رقم نخود انجام شد. مواد و روشها: پنج گونه AMF شامل Funneliformis mosseae، Gigaspora margarita، Glomus fasciculatum، Glomus versiform و Rhizophagus irregularis تهیه و اثرشان در مقایسه با قارچ­کش کلروتالونیل بر مهار برق زدگی و نیز تاثیر آنها بر برخی صفات رشدی در دو رقم نخود سارال و بیونیج در حضور بیمارگر بررسی شد. این آزمایش در گلخانه به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی با ۱۶ تیمار و ۶ تکرار انجام شد. نتایج: در هر دو رقم نخود، کلروتالونیل بیشترین میزان بازدارندگی از A. rabiei را نشان داد و همه گونه های AMF (به استثنای G. fasciculatum در رقم سارال)، سبب کاهش معنی دار شاخص بیماری نسبت به شاهد آلوده شدند. بیشترین اثر بازدارندگی از بیماری توسط میکوریزهای R. irregularis و G. versiform به ترتیب با ۱۵/۴۶ و ۳۰/۴۲ درصد در رقم سارال و توسط G. fasciculatum با ۴۰ درصد در رقم بیونیج دیده شد. بیشتر گونه های AMF در حضور بیمارگر، سبب بهبود شاخص های رشدی نخود شدند و بهترین اثر در رقم های سارال و بیونیج به ترتیب به R. irregularis و G. fasciculatum تعلق داشت. بیشترین میزان کلنیزاسیون ریشه در هر دو رقم مربوط به G. fasciculatum بود. بحث و نتیجهگیری: نتایج این پژوهش نشان دادند AMF می تواند سبب افزایش رشد گیاه و کاهش خسارت A. rabiei در دو رقم نخود شود. میزان کاهش بیماری و تحریک رشد به ژنوتیپ گیاه و گونه AMF وابسته بود. رابطه ای بین میزان کلنیزاسیون ریشه توسط AMF و کاهش بیماری برق زدگی مشاهده نشد.

کلیدواژه ها:

بیماری برق زدگی ، کلنیزاسیون ریشه ، شاخص بیماری ، تحریک رشد ، القای مقاومت