بررسی تغییرات ترکیب شیمیایی کانی های دگرگونه در سنگ های بازیک میلونیتی و متاسوماتیک شمال باختر ارومیه

 منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه سنندج سیرجان بوده که به طور عمده از سنگ های دگرگونی تشکیل یافته است و دارای سنگ های متنوعی با منشا آذرین اسیدی و بازیک است. مطالعه و بررسی سنگ های دگرگون شده بازیک منطقه حاکی از این است که متاسوماتیسم و دگرریختی مکانیکی دو فرایند اصلی تبلور دگرگونی بوده و تغییرات شیمیایی همراه با پیشرفت متاسوماتیسم و دگرشکلی ایجاد شده است (محمدیها، ۱۳۷۹). آمفیبول و پلاژیوکلاز از جمله کانی های اصلی موجود در سنگ های بازیک منطقه هستند و در این نوشتار سعی شده است تا ماهیت تغییرات شیمیایی آمفیبول ها و پلاژیوکلازهای دگرگونی با توجه به سنگ های میزبان و تغییرات پیشرونده مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تجزیه میکروپروب کانی های آمفیبول نشان می دهد که طی میلونیتی شدن گابروها در این منطقه میزان Al۲O۳  و TiO۲  افزایش و میزان MgO و MnO کاهش یافته است و نیز متاسوماتیسم باعث افزایش میزان Al۲O۳  وNa۲O در این کانی ها شده است. نتایج تجزیه مربوط به کانی پلاژیوکلاز بیانگر آن است که طی میلونیتی و متاسوماتیتی شدن میزان CaO کاهش یافته و در عوض در اثر متاسوماتیتی شدن میزان Al۲O۳  وNa۲O در آن افزایش می یابد. به طور کلی این تغییرات تحت تاثیر ترکیب شیمیایی توده، شرایط فشار و حرارت، فوگاسیته اکسیژن و حضور فازهای متعادل با این کانی هاست. افزایش میزان Al باعث افزایش جانشینی چرماکیتی در آمفیبول های سنگ های دگرریخت شده می شود و از طرفی افزایش میزان Na  در سنگ های متاسوماتیک، باعث شده که جانشینی ادنیتی در آمفیبول این قبیل سنگ ها از جانشینی های شاخص به شمار آید.

کلیدواژه ها:

تغییرات شیمیایی ، سنگ های دگرگونی بازیک ، میلونیت ، متاسوماتیسم ، آمفیبول ، پلاژیوکلاز ، ارومیه