مقایسه شاخص های تنوع و یکنواختی گونه ای در شدت های مختلف چرای دام در مراتع دامنه های جنوب شرقی سبلان

زمینه و هدف : ارزیابی تنوع و یکنواختی گونه ای به درک صحیح کارکرد اکوسیستم، حفظ و نگهداری ذخایر ژنی، بررسی و کنترل تغییرات محیطی، و موفقیت یا عدم موفقیت برنامه های مدیریت منابع طبیعی کمک می کند. چرای بی رویه و بدون برنامه ی دام یکی از شایع ترین و شاید مهم ترین عامل تخریب مراتع و کاهش تنوع و یکنواختی گونه ای است. روش بررسی : به منظور بررسی اثر شدت های مختلف چرایی بر تنوع و یکنواختی گونه ای در مراتع دامنه های جنوب شرقی سبلان، سه رویشگاه دارای مدیریت هایی چرایی متفاوت شامل چرای سبک، متوسط و شدید انتخاب و با استفاده از پلات های یک متر مربعی در طول سه ترانسکت ۲۰۰متری اقدام به نمونه برداری از پوشش گیاهی شد. در هر پلات، فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش و تعداد افراد هر گونه یادداشت شد. شاخص های تنوع سیمپسون، شانون و بریلئون و شاخص یکنواختی کامارگو، سیمپسون و اسمیت- ویلسون محاسبه گردید. یافته ها : نتایج نشان داد که منطقه با شدت چرای متوسط تا سبک بیش ترین میزان تنوع و یکنواختی را نسبت به منطقه با شدت چرای سنگین دارد. که نشان گر شرایط مساعد برای استقرار گونه های متعدد است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به تاثیر معنی دار شدت چرا بر شاخص های تنوع و غنا لازم است مدیران بخش مرتع با کنترل شدت چرا از طریق شیوه های مدیریتی در جهت حفظ تنوع موجود در اکوسیستم های مرتعی عمل کنند. بنابراین کافی است که بهره برداری بر مبنای چرای متوسط را هدف مدیریت قرار داد و مناطق با چرای شدید را به شرایط چرای متوسط رساند تا به تدریج گونه های مرغوب و خوش خوراک جایگزین گونه های خشبی و نامرغوب شوند.

کلیدواژه ها:

تنوع گونه ای ، یکنواختی ، شدت چرا ، مدیریت مراتع ، تغییر در پوشش گیاهی