تحلیل اثربخشی بندهای چند منظوره احداثی آبخیزداری استان خوزستان در رونق تولید

آگاهی از میزان اثربخشی اقدامات مدیریتی، یکی از گام های اساسی در تبیین استراتژی ها و سیاست های منابع طبیعی در راستای تحقق «رونق تولید کشور» محسوب می شود. به همین منظور، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اثرات اقتصادی احداث بندهای چندمنظوره و میزان اثربخشی آن ها در رونق تولید در سطح استان خوزستان انجام شد.در این تحقیق مجموعه ای ازبندهای چند منظوره که به عنوان طرح های شاخص آبخیزداری از سال 1377 تا 1394 اجرا شده بود. انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع بندهای چندمنظوره احداث شده، 50 بند قابل بهره برداری بوده که تعداد 22 بند دارای شرح خدمات مناسب، بهره بردار، لحاظ دستورالعمل اجرایی و منطبق با نقشه اجرایی هستند. نتایج نشان می دهد که اجرای عملیات آبخیزداری، زمینه مناسبی برای افزایش اشتغال و ارتقاء درآمد بهره برداران، کاهش سیلاب، بهبود تولید، تغییر کشت و افزایش ارزش زمین در استان ایجاد نموده است ولی درجلوگیری از مهاجرت روستاییان که در حال حاضراز مهم ترین و چالش ها و معضلات مناطق روستایی محسوب می شود. نقش مثبت و موثری ایفا نکرده است. به نحوی که 69/3 درصد از مصاحبه شوندگان، اجرای طرح ای آبخیزداری را در این زمینه بی تأثیر دانستند. پس از احداث بندهای چند منظوره، از آن جا که درآمدهای حاصل از تولیدات کشاورزی، اشتغال زایی و سایر هزینه های مربوط به اجرای طرح های آبخیزداری در منطقه پس از گذشت 10 سال بیش تر بوده و نسبت فایده به هزینه B/C برای 50 بند 1/5 و برای 22 بند شاخص 1/3بوده است. لذا اجرای این طرح ها دارای اثرات اقتصادی قابل توجیهی بوده و مهم ترین هدف آن یعنی ایجاد درآمد را تأمین کرده است

کلیدواژه ها:

استحصال اب ، توسعه اقتصادی ، حفاظت خاک ، سدهای کوتاه ، مشارکت مردمی ، مهندسی آبخیز