تدوین سند اصلاح و ارتقاء نظام آموزش معماری و شهرسازی بر اساس معیارهای اسلامی‌- ایرانی

این پروژه به‌دنبال تدوین معیارها و شاخص‌های بازیابی هویت ایرانی- اسلامی در معماری و شهرسازی در استان گیلان بوده‌است. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات زمینه ای است. تحقیق ارائه شده، مشتمل بر مراحل زیر است: • تهیه چارچوب نظری تحقیق با تکیه بر روش تحلیلی- قیاسی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای • تدوین معیارهای شهرسازی و معماری اسلامی و شاخص های مرتبط با تکیه بر مطالعات نظری • پیمایش محیطی به منظور تحلیل و تدقیق معیارها • پیشنهاد راهبرد در راستای دستیابی به معماری ایرانی- اسلامی در شهر رشت • بررسی تعمیم‌پذیری روش و نتایج در شهر لاهیجان در بررسی چیستی شهرسازی و معماری اسلامی بررسی و دسته‌بندی دیدگاه‌ها درخصوص مبانی دینی شهر و مسکن مسلمانان که به تعبیری از آن به شهر و معماری اسلامی یاد می‌شود، پرداخته‌شده است.رویکرد این بخش به موضوع رویکردی ماهوی بوده و مبنای تاریخی یا کالبدی مدنظر نبوده است. در بررسی دیدگاه‌های صاحبنظران درخصوص اصول حاکم بر معماری و شهرسازی اسلامی، ویژگی‌ها و اصول شکل‌گیری شهر اسلامی و معماری اسلامی بازخوانی شده‌اند. در ادامه، راهبردها و اصول ارائه‌شده برای طراحی شهر اسلامی و معماری اسلامی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. بخش بعدی تحقیق به تبیین و تدقیق معیارها در محیط بر اساس رویکرد مکانی- اجتماعی اختصاص دارد. تبیین و تدقیق معیارها در تحلیل «مکانی» بر اساس اقلیم، جغرافیای طبیعی، جغرافیای سیاسی و جغرافیای اقتصادی و با روش تحلیلی- قیاسی صورت گرفته‌است. تبیین و تدقیق معیارها در رابطه با «جامعه» بر اساس بررسی طیفی استحاله معیارها در گذر زمان از سنت تا مدرنیته انجام شده است در این راستا، تبیین و بررسی محتوایی معیارها در الگوهای بومی با رویکرد پدیدارشناسی تاریخی با بررسی میدانی در سطح شهر رشت انجام شده و با این روش، استحاله مفهومی معیارها در گذر زمان تدقیق شده‌است. ابزار پیمایش برای این منظور چک لیست اطلاعاتی و پرسشنامه(مستخرج از معیارها)، مصاحبه و مشاهده بوده و مناطق منتخب برای مطالعات میدانی به‌شرح زیر است: بافت قدیم: حدفاصل صیقلان و ساغری سازان، بافت جدید: گلسار و دیلمان، بافت میانه: محدوده پارک شهر و بافت حاشیه: خیابان رشتیان. بخش انتهایی به ارائه شاخص‌های طراحی براساس معیارهای تدوین شده در مقیاس شهر، محله و ساختمان مسکونی اختصاص دارد. در این بخش، ابتدا قابلیت‌های شهر برای برنامه‌ریزی شناسایی شده، سپس راهبردهای کلان ارائه می شود و در ادامه، راهبردهای حوزه شهرسازی و معماری به تفکیک از یکدیگر ارائه شوند. ارائه راهبردهای حوزه شهرسازی و معماری به منظور امکان قابلیت اجرایی به‌جای آن‌که بر تفکیک موضوعی راهبردها متمرکز شود، بر تفکیک فیزیکی فضاها که جنبه کاربردی بیشتری دارد، متمرکز شده است. همچنین راهبردهای شهرسازی و معماری هرکدام با پیشنهادات اجرایی و همچنین شناسایی بسترهای ممکن برای تحقق اهداف، تکمیل شده‌اند.در نهایت اولویت‌بندی اجرای اهداف طبق یک نظام برنامه‌ریزی جامع ارائه شده‌است.

کلیدواژه ها:

آموزش ، شهرسازی ، معماری ، ایرانی-اسلامی