تحلیل رسوب‎نمود و حلقه های سنجه رسوب رگبار در حوزه آبخیز گلاز اشنویه، آذربایجان غربی

بررسی تغییرات زمانی رسوبات معلق در قالب رسوب نمودها یک ابزار مهم در تحلیل رفتار رسوبی حوزه های آبخیز و طبعا موفقیت پروژه های آبخیزداری محسوب می شود. بر همین اساس، این پژوهش با هدف تحلیل رسوب نمود و حلقه های سنجه مشاهداتی در حوزه آبخیز رودخانه گلاز اشنویه در استان آذربایجان غربی با مساحت 103 کیلومترمربع انجام پذیرفت. به این منظور، مقادیر رسوب معلق و دبی جریان 13 رگبار از پاییز 1390 لغایت پاییز 1391 با فاصله زمانی یک ساعت تهیه و سپس رسوب نمود و حلقه های سنجه رسوب آن ها تحلیل شد. نتایج نشان داد که در 7 مورد از حلقه های رسوبی به واسطه وقوع زودهنگام اوج رسوب نسبت به روان آب (5/0 تا 4 ساعت)، ساعت گرد بوده ولی سایر حلقه ها دارای الگوهای مختلف بود. بر اساس نتایج، الگوی غالب ساعت گرد حلقه های سنجه رسوب، به دلیل مشارکت دامنه های پرشیب مجاور آبراهه اصلی آبخیز بوده است. هم چنین الگوی هشت شکل و مرکب در تعدادی از سنجه های رسوب مشاهده شد که به افزایش غلظت رسوب در شاخه پایین رونده رسوب نمود و تلاقی منحنی رسوب نمود با آب نمود در اثر مشارکت تولید رسوب از کاربری های کشاورزی دیم پس از کشت پاییزه در دامنه های بالادست آبخیز نسبت داده شد. هم چنین مشخص شد که 4 مورد از رگبارهای مطالعاتی به صورت متوالی اتفاق افتاده اند که مقادیر وزن کل رسوب معلق حمل شده در رگبار اول آن ها به ترتیب 5/1، 9/3، 2/10 و 6/4 برابر رگبار دوم بود. بر اساس نتایج، رسوب نمود اکثر رگبارها دارای یک اوج ثانویه بود که بر وجود منابع رسوبی و مشارکت تولید رسوب از اراضی کشاورزی در بالادست حوزه آبخیز مورد مطالعه دلالت داشت.

کلیدواژه ها:

تغییرات زمانی رسوب معلق ، تولید رسوب ، رابطه دبی- رسوب ، کاربری اراضی ، موجودیت رسوب