بررسی سوگیری های هنجاری و ضدهنجاری نسبت به اخلاق علم در بین اعضای هییت علمی: از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی

امروزه تولید علم یکی از وظایف و رسالت های مهمی است که بر دوش دانشگاه ها گذاشته شده است رابرتمرتن رفتار اخلاقی را (هنجارها) ذات علم می داند و اقتدا به آنها را برای تحقق اهداف نهادی علم مفید قلمداد می کند. به این منظور، پژوهش حاضر به دنبال بررسی میزان پایبندی اعضای هییت علمی به هنجارهای علمی و سوگیریهایضدهنجاری، با الهام از نظریه مرتن و میتروف انجام شده است. برای نیل به هدف تحقیق، این پرسشنامه بر روی 460دانشجوی تحصیلات تکمیلی در رشته های تحصیلی مهندسی برق کامپیوتر، مهندسی مکانیک و شیمی و در سه دانشگاه تهران، تربیت مدرس و شهید رجایی اجرا شده است. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی بررسی و سه عامل استخراج شد. این عوامل بر رویهم 36/02% کل واریانس متغیرها را تبیین می کنند که نشان می دهد این ابزار تا حدودی از روایی کافی برخوردار است. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و برابر با 0/79 حاصل شد. دانشجویان تحصیلات تکمیلی فنی مهندسی دانشگاه های موردمطالعه، بر این باور هستند که دانشمندان و محققان اغلب از هنجارهای علم تبعیت می کنند. اما باتوجه به نتایج آماری، مقادیر به دست آمده از ضدهنجارهای علم نیز قابل ملاحظه است. از طرفی بین نظرات دانشجویان رشته های تحصیلی مهندسی برق کامپیوتر، مهندسی مکانیک و شیمی در پیروی از هنجارهای علم وضدهنجارهای علمی استادان تفاوت چشمگیری دیده شد. میانگین نمرات دانشجویان شیمی در پیروی استادان ازهنجارهای علمی نسبت به سایر رشته ها کمتر است.

کلیدواژه ها:

سوگیری هنجاری ، هنجارهای علم ، ضدهنجارهای علم ، آداب علم ، اخلاقیات علم