نقش طب های مکمل و جایگزین در روند طبی سازی

همان طور که در شماره پیشین آمد، از اواسط قرن بیستم، جامعه شناسان و سپس متخصصان علوم دیگر با رویکردی انتقادی به بررسی طبی سازی در پزشکی مدرن پرداختند. پزشکی مدرن که بر پایه زیست شناسی بنا شده است، هر روز بیش از گذشته به ساحت ها و حوزه های جدیدی از زندگی انسان وارد می شود که پیش تر در حیطه علم پزشکی نبوده اند. این پیشروی به رغم پیامدهای مثبت، مشکلات و معضلات روزافزونی را برای جوامع امروزی ایجاد کرده و ازاین رو، سبب شکل گیری جریان طبی زدایی در برابر طبی سازی شده است. بخشی از جامعه امروزی به این باور رسیده که طبی سازی راهی نوین برای سیطره طبقه حاکم بر جامعه است؛ ازاین رو برای در امان ماندن از سیطره جهانی امپریالیسم پزشکی به طب های سنتی گرایش پیدا کرده اند (زولا. ۱۹۷۲: ۴۸۷-۵۰۴) و سازمان بهداشت جهانی نیز این طب ها را با عنوان طب مکمل و جایگزین (Complementary & Alternative Medicine) به رسمیت شناخته است (WHO: ۱۹۷۸; ۲۰۰۲). در حقیقت کمیزیشن (CAMization)، به عنوان یکی از پیش ران های جریان طبی زدایی برای مقابله با طبی سازی (Medicalization) وارد عرصه شده است و مشروعیت دادن سازمان بهداشت جهانی به دیگر قوم پزشکی ها (Ethnomedicine) حاکی از خدشه دار شدن جایگاه پزشکی مدرن، به عنوان تنها گفتمان پزشکی مشروع در جامعه جهانی است. البته طب مدرن تا این زمان مرجعیت علمی خود را حفظ کرده و طب های دیگر، به عنوان طب های مکمل و جایگزین باید زیر نظر این طب احیاء و به کار گرفته شوند؛ اما در مطالعات جامعه شناسی، پزشکی مدرن یک قوم پزشکی با نام زیست پزشکی است که در کنار دیگر قوم پزشکی ها مورد بررسی قرار می گیرد و این به معنی شکست هژمونی و قدرت گفتمان زیست پزشکی، حداقل در حیطه نظر است.