»لیکو، تک بیت روایی مردمان بلوچ و جنوب کرمان«

لیکو، گونه ای از شعر شفاهی و عامیانه جنوب کرمان و قوم بلوچ است که با وزنی تقریبا هجایی و به صورت تک بیت ، در نهایت ایجاز و اختصار سروده می شود. این گونه ادبی - که ریشه در سنت شعری و روایی پیش از اسلام دارد- نقشی مهم در انتقال باورهای اجتماعی و سنت های عاشقانه ایفا می کند. لیکو در حقیقت نوعی شعر روایی است که هم به واسطه شعریتش بازگوکننده درونی ترین احساسات سرایندگان خویش است و هم بنا به روایی بودنش ، برشی ازدغدغه ها و رخدادهای روزمره توده مردم است . از آنجا که تاکنون درباره شاخصه های روایی لیکو، پژوهشی صورت نگرفته است ، در این مقاله تلاش شده تا با روشی توصیفی تحلیلی ، ابتدا سرچشمه های روایی و شعری آن واکاوی گردد ، سپس مهمترین مولفه های روایی لیکو تحلیل شود. نتایج تحقیق نشان می دهد که لیکو به واسطه ایجازش بیشتر بر یک رخداد سازنده و برجسته تاکید می کند. راوی اول شخص است و حوادث بر او گذشته و همین امر باعث صمیمیت و تاثیرگذاری این گونه شعری شده است . از آنجا که رخدادها معمولا یگانه و واحد هستند، زمان نیز ظاهرا ایستا است اما به شدت این زمان موضعی و جزئی نگر است . زمان رخ دادن حوادث معمولا به صورت حال تاریخی بیان می شود و نمی توان آن را سوای مکان در نظر گرفت . روابط علی بین حوادث نیز علیتی بی واسطه است که بلافاصله به کنش یا حالتی روحی منجر می شود . در نهایت باید لیکو را روایتی مینیمال و کمینه گرا دانست که می توان سرچشمه بسیاری از اشعار طرح و داستانک های معاصر را در آن جست .

کلیدواژه ها:

ادبیات عامیانه ، لیکو ، شعر روایی ، داستان کمینه گرا ، رخداد سازنده.