کاربردشناسی بلاغت در استنباط احکام از نگاه تفاسیر فقهی

برخی علوم مقدمه برخی دیگر به شمار می­ آیند؛ چنان­که از میان علوم ادب عربی، دانش ­های بلاغی که ظرافت ها، شیوه­ ها و زیبایی ­های سخن را شناسایی می­ کنند، یاریگر دانش ­هایی هستند که با متون سروکار دارند و ابزار تحلیل و استنباط متن ­اند. دانش فقه که احکام شریعت اسلام را از کتاب و سنت استخراج می ­کند، به شناخت علمی و کاربرد عملی فنون بلاغی در تحلیل نصوص دینی نیازمند است. آنچه در این عرصه می تواند راهگشا باشد، الگوهایی عینی از فقیهان در چگونگی تعامل با این فنون و شیوه کاربرد بلاغت در استنباط احکام است. پژوهش حاضر برای شناخت کاربرد علوم بلاغی در اجتهادات فقهی با روش توصیفی­_­ تحلیلی به تفاسیر فقهی رجوع کرده و چگونگی کارایی معانی، بیان و بدیع را در این میدان نشان داده است. در علم معانی، ایجاز، تقدیم و تاخیر، در علم بیان، همه انواع آن به­ ویژه مجاز و کنایه و در علم بدیع، مبالغه مواردی هستند که در این مقاله درباره تاثیرگذاری آن­ها بر چگونگی استنباط بحث شده است.

کلیدواژه ها:

استنباط احکام ، تفاسیر فقهی ، کاربرد بلاغت ، معانی ، بیان ، بدیع