از فلسفه کنش تا فلسفه دانشگاه؛ درآمدی بر برنامه‌ریزی آموزشی بومی

کنشهای انسانی همواره با نیاز آغاز می‌شوند، و درپی نیاز کنش رخ می‌دهد. از این رو نیازسنجی اساسی‌ترین عنصر در فرایند برنامه‌ریزی آموزشی است. از دیگر سو دانشگاه به مثابه یک نهاد اجتماعی، در معنایی عام، هویتی اجتماعی است که برای رفع نیازهای افراد بوجود آمده است و در راستای تحقق نیازهای انسانی وظایف آن تعریف می‌شود. برای شکل‌گیری هویت برنامه‌ریزی آموزشی لزوماً مفاهیم مرتبط با آن که عبارتند از «نیاز»، «کنش» و «نهاد» باید تعریف خود را بیابند. از این رو برنامه‌ریزی آموزشی، مفهومی است وابسته به تعریف ما از این هویات سه‌گانه، و خود بخشی از عنصر دوم، یعنی کنش بشمار می‌آید. در اینصورت در برنامه‌ریزی آموزشی این سه مرحله اساسی از ویژگی بنیادین دارند: 1) نیازسنجی 2) تعریف کنش کنش‌گران به مثابه هدف برنامه‌ریزی درسی (اعم از معلمان، متعلمان و مجریان)؛ 3) تعریف نهاد مربوطه در برنامه‌ریزی درسی (اعم از مدرسه، دانشگاه یا حوزه). در اولین گام بدون طی مرحله نیازسنجی و تشخیص سلسله مراتبی از نیازهای کلان فردی و اجتماعی نمی‌توانیم درکی درست از نحوه کنشی که باید انجام داده شود داشته باشیم. در مرحله بعد چون کنشهای اجتماعی به جهت برخورداری از هویت اجتماعی لزوماً درون نهاد شکل میگیرند، بدون داشتن تعریفی مطلوب از دانشگاه نمی‌توانیم برنامه‌ریزی آموزشی مطلوب داشته باشیم. پیدا کردن مسیر استاندارد برای رسیدن به این مدل از راه بررسی عناصر اصلی در فلسفه کنش می‌گذرد. چرا که فلسفه کنش عناصر اصلی یک کنش چه در سطح فردی و چه نهادی را در اختیار ما می‌نهد.

کلیدواژه ها:

بومی‌سازی برنامه‌ریزی درسی ، نیازسنجی ، کنش انسانی ، نهاد دانشگاه ، راهبردهای کلان برنامه ‏ریزی درسی ، فلسفه برنامه‌ریزی درسی