تحلیل تقاضای جریان پیاده، ضرورتی انکارناپذیر در برنامه ریزی جهت بازآفرینی بافت های تاریخی

فرآیند بازآفرینی بافت تاریخی، درپی ایجاد توسعه پایدار در جمیع ابعاد کالبدی، اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی بافت است و از این ­رو، تجدید حیات اجتماعی و اقتصادی به عنوان مهمترین اصول مورد تاکید فرآیند بازآفرینی مطرح می ­باشد. در این خصوص، نحوه مداخله در عرصه­ های همگانی در جهت تجدید حیات کالبدی، اجتماعی و اقتصادی بافت تاریخی در راستای تحقق اهداف بازآفرینی، تبدیل به چالش اصلی امروز دانش مرمت شهری شده است. در راستای پاسخ به این چالش، پژوهش­ های متاخر در حوزه برنامه ­ریزی و طراحی شهری، بر ضرورت تحلیل جریان های حرکتی در بافت ­های شهری در جهت تبیین میزان بهره­ گیری شهروندان از کیفیت­ های محیطی و نقش توزیع متناسب جریان پیاده در اجتماع پذیری، تقویت سرمایه­ های اجتماعی و رشد اقتصاد محلی بافت­ های شهری صحه می­ گذارد. بنابراین، در این پژوهش در راستای بازآفرینی بافت تاریخی و با تمرکز بر عرصه ­های همگانی و فضاهای شهری بافت، موضوع تحلیل تقاضای جریان پیاده مورد بررسی قرار می­ گیرد تا بتوان بر اساس نتایج حاصل از این تحلیل، به ارزیابی طرح ­های پیشنهادی و ارائه راهکارهای کارامد جهت توزیع متناسب جریان پیاده در بافت تاریخی نائل شد. تحقق این هدف عملیاتی، اولا، منجر به افزایش میزان بهره­ گیری شهروندان (عابران) از ارتقای کیفیت­ های محیطی در نتیجه اجرای طرح ­های مرمتی به عنوان پروژه­ های محرک توسعه خواهد شد و بنابراین سرزندگی بافت، اجتماع­ پذیری فضاهای شهری و زمینه­ های ارتقای سرمایه ­های اجتماعی در جهت حفظ ساکنان و بومیان و تجدید حیات اجتماعی بافت را پی خواهد داشت و ثانیا، توزیع متناسب با ظرفیت جریان پیاده در بافت منجر به توزیع متناسب فرصت­ های اقتصادی شده و رشد اقتصاد محلی و تجدید حیات اقتصادی بافت را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، در این پژوهش، برآورد تقاضا به عنوان نخستین مرحله از مطالعات جامع ­نگر جریان پیاده به عنوان هدف عملیاتی مطرح است که برآورد حاصل، پایه و اساس توزیع متناسب جریان پیاده در بافت بوده و زمینه­ های تحقق تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی و درنتیجه بازآفرینی بافت تاریخی به عنوان هدف غایی را موجب می­ گردد. این پژوهش، از نقطه نظر هدف، تحقیق کاربردی و از نقطه نظر روش، تحقیق همبستگی می ­باشد و شاخص ­های مورد پژوهش به عنوان متغیرهای مستقل، بر اساس بررسی مبانی و پیشینه تحقیق، حاصل شده است. بخشی از بافت تاریخی- فرهنگی شهر تهران به عنوان نمونه موردی جهت انجام فرآیند پیشنهادی در این پژوهش، انتخاب شده که علاوه بر ارزیابی نقشه ­های محدوده، با توزیع پرسش­نامه، داده ­های اولیه جهت مدل­سازی فراهم گردیده است و درنهایت، از رگرسیون گام به گام جهت تبیین روابط مابین متغیرهای وابسته و مستقل و برآورد تقاضای جریان پیاده به تفکیک اهداف مختلف سفر پیاده استفاده شده است. نتایج حاصل از رگرسیون، از نقظه نظر معناداری کل فرآیند حاکم بر رگرسیون و معناداری هر یک از متغیرهای مستقل، مورد آزمون قرار گرفته و در نهایت، روابط پیشنهادی جهت برآورد تقاضای جریان پیاده، ارائه شده است. مبتنی بر روابط کمی حاصل از رگرسیون و بر اساس پیشنهادات طرح تفصیلی مصوب محدوده، مشخص گردیده است که پیشنهادات طرح تفصیلی در راستای توزیع متناسب جریان پیاده، کارامد نخواهد بود و درنتیجه بازبینی ­های اساسی در پیشنهادات طرح تفصیلی به عنوان طرح فرادست، جهت تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی و درنتیجه تحقق اهداف بازآفرینی بافت مورد مطالعه، لازم است. بنابراین فرآیند پیشنهادی می ­تواند در راستای اثرسنجی و غنای طرح ­های بازآفرینی بافت ­های تاریخی بسیار موثر و کارامد باشد.

کلیدواژه ها:

بافت تاریخی ، تجدید حیات اجتماعی و اقتصادی ، بازآفرینی ، برآورد تقاضای پیاده ، رگرسیون