لیلا ربیعی راد - دانشجوی دکتری شهرسازی دانشکده معماری و هنر دانشگاه گیلان
سامان صبا - استادیار گروه معماری دانشکده فنی مهندسی دانشگاه گلستان

با پیشرفت شهرها، آلودگی و مشکلات محیط زیستی در فضاهای شهری نمود بیشتری یافته و به خصوص در شهرهایی که از جاذبه های طبیعی برخوردارند خود را بیشتر نمایان می کنند؛ در این راستا بوم شهر یکی از ایده هایی است که برای بهبود وضعیت شهر ها به سوی فضاهایی سازگار با طبیعت مطرح شده است. بوم شهر با هدف ایجاد سازگاری شهر با طبیعت موجود شکل گرفته و این کار از طرق مختلفی از جمله استفاده مناسب از انرژی، تولید انرژی های تجدیدپذیر، جابجایی با دوچرخه، پیاده و حمل و نقل عمومی، چرخه در طبیعت، حفاظت از محیط طبیعی صورت میگیرد. در این میان طراحی شهری می تواند قسمتی از این نیاز هارا پاسخگو باشد. رودخانه زرجوب و گوهررود در ساختار اصلی شهر رشت قرار دارند؛ این رودخانه ها با وجود داشتن مشکلات محیط زیستی، دارای پتانسیل کافی برای ایجاد فضای شهری بوده و با بهسازی و بازسازی رودخانه ها با توجه به رویکرد بوم شهر می توان محیط آن را ارتقاء بخشید. مواردی که بوم شهر در طراحی شهری حاشیه رودخانه ها بیشتر تاثیر گذار است عبارتند از: محیط طبیعی سالم، جابجایی سالم، کاربری مناسب زمین؛ این سه از اهداف اصلی این پژوهش بوده و مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق بر اساس روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است، و تحلیل اطلاعات در آن از تحلیل متغیرها، و تفسیر نظرات و به روش داده بنیاد انجام شده است. در نهایت رویکرد بوم شهر در حاشیه رودخانه های شهر رشت به راهکارهایی در حاشیه رودخانه ها ، مانند آزادسازی حریم رودخانه ها، ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و پیاده، احیاء چشمه های تخریب شده، اتصال فضاهای سبز به یکدیگر، اتصال مسیرهای پیاده و دوچرخه، تغییر کاربری های ناسازگار به کاربری های سازگار و حفظ پوشش های گیاهی حائز اهمیت منجر شد.

بوم شهر، رودخانه، ساختار اصلی، رشت