رعنا پورزرگر - کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
معرفت اله بیگدلی - کارشناسی ارشد جامعهشناسی، دانشگاه اصفهان ، اصفهان . ایران.
هادی جعفری زارع - کارشناسی ارشد، روانشناسی عمومی، دانشگاه ازاد اسلامی واحد اردبیل. اردبیل. ایران

هدف پژوهش حاضر اثربخشی رفتاردرمانی عقلانی هیجانی بر راهبردهای تنظیم هیجانی مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه است. این پژوهش، مطالعه ای نیمه تجربی، با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است. از میان مادران با کودکان با نیازهای ویژه شهر اردبیل، ۲۲ نفر انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (۱۱n=). هشت جلسه ۹۰ دقیقه ای، مشاوره مبتنی بر رویکرد رفتاردرمانی عقلانی هیجانی، برای گروه آزمایش هفته ای یک بار به اجرا درآمد. از پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (CERQ) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. جهت آزمون سوال های پژوهشی، از روش تحلیل کوواریانس با استفاده از SPSS استفاده گردید. نتایج تحلیل کواریانس پس آزمون نشان می دهد که رفتاردرمانی عقلانی هیجانی برافزایش استفاده از راهبرد شناختی پذیرش (۷۳۶/۱۲F= , ۱ و۲۱ dF= ۰۰۲/۰P=)؛ توجه مجدد مثبت (۳۷۶/۲۰ F=، ۱ و۲۱ dF= ۰۰۱/۰P=) ؛ تمرکز مجدد بر برنامه ریزی (۸۹۶/۳۱ F= ,۱ و۲۱ dF=۰۰۱/۰P=)؛ ارزیابی مجدد مثبت (۹۴۹/۳۱F= , ۱ و۲۱ dF =۰۰۱/۰P=) تاثیرگذار است؛ اما بر راهبردهای خود سرزنش گری (۳۱۹ /۱F= , ۱ و۲۱ dF= ۲۶۴/۰P=)؛ نشخوار فکری (۰۴۹/۰ F= , ۱ و۲۱ dF= ۸۲۷/۰P=)؛ اتخاذ دیدگاه (دیدگاه گیری) (۶۸/۳F= , ۱ و۲۱ dF =۰۶۹/۰P=)؛ فاجعه انگاری (۳۴۵/۰ F= , ۱ و۲۱ dF = ۰۶۹/۰ P=)؛ سرزنش دیگران (۵۹/۱F= , ۱ و ۲۱ dF =۲۲/۰P=) تاثیرگذار نیست. روش پژوهش حاضر، اساسا شناختی است و به باورهای مثبت و منطقی تاکید دارد و باورهای منطقی را جهت می دهد؛ بنابراین تاثیرگذاری روی راهبردهای مثبت مشاهده شد ولی در مورد راهبردهای منفی تنظیم هیجان به تدبیری بیش از این شیوه درمان نیاز است.

رفتاردرمانی عقلانی هیجانی، راهبردهای تنظیم هیجانی، مادران دارای کودکان با نیازهای ویژه.